అన్వేషణ

సూర్యుడు పూవులా ఉదయిస్తాడు , కాలం తేనే లా చిమ్ముతూ పైకొస్తుంది.

ఒక్కో క్షణం ఒక్కో అనుభూతిని మనకందించి, మనం తేరుకుని చూసేలోపు మాయమయిపోతుంది.

అందుకే జీవితం చాలా విలువైనది, కారణం అది ఎప్పుడు పగిలిపోతుందో తెలియని అందమైన గాజు బొమ్మ.

మనం ఏమరపాటు లో ఉండిపోతే, ఏదో ఓకే క్షణం, తన వెంట మృత్యువుని తీసుకోచ్చేస్తుంది. ఆ పై మనం చదవాల్సిన కవిత్వం, చేయాల్సిన పనులూ, వినాల్సిన పాటలు, అన్నిటికంటే మించి, ప్రేమించాల్సిన మనుషులూ క్షణాలూ, వీటన్నిటినీ వదిలేసి వెళ్ళిపోవాల్సి వస్తుంది.

ప్రత్యూష సమయంలో దేవతార్చన,

భాస్కరుని జాడలో పుస్తకపఠనం,

సాయంవేళల చల్లని పలకరింత,

వెన్నెల నీడలో ప్రియ సంగమం,

ఇవన్నీ వదిలేసి ఒంటరిగా వెళ్ళిపోవాల్సి ఉంటుంది.

మళ్ళీ మళ్ళీ మనకు దేవుడూ, మనుషులూ దొరకరు, పూజించటానికీ, ప్రేమించడానికీ.

ఇతరులు మనకి నీళ్లొదులుతుంటే, మనం కన్నీళ్లోదులుతూ వారిని విడిచిపెట్టెయ్యాలి.

అందుకే... అందుకే ఈ క్షణం నుండీ ఏ క్షణం వృధా చేయకు.

నష్టమయిన క్షణాలన్నీ ఇసుక రేణువులై కాల మహాసముద్రపు ఒడ్డున పడున్నాయి.

కెరటమంత జీవితంలో క్షణమైనా సుఖం ఉంది,

ఆ క్షణం కోసం జన్మంతా వెతికితే బాగుంటుంది.

అన్నమయ్య గురించి వేటూరి

వేటూరి పాట :

నాకు తెలిసినంత వరకూ, పాటంటే అన్నమయ్య, తరవాత వేటూరి.
"అన్నమయ్య" అని రాసిన వాక్యంలోనే వేటూరి అని రాయడం (english లో చెప్పాలంటే taking annamayya's name in the same breath as veturi) సాహితీ పరులు, సినిమా పాటలని ఎరిగిన వారు నన్ను తప్పు పడతారని నాకు తెలుసు.

కాకపొతే, ఇది వారిద్దరూ సమానులని చెప్పటం కాదు.వారిద్దరి పాటాలూ నన్నాకర్షించాయి అని. మనలో చాలా మందికి రాముడూ ఇష్టమే , రామారావూ ఇష్టమే. అలాగని వారిద్దరని equate చేసినట్లా?

పోలిక ఎందుకు తెచ్చినా, సరైన పోలిక తట్టింది.రామారావు రాముడ్ని మనందరికీ గుర్తు చేసాడు. రాముడంటే ఇలాగే ఉంటాడని అనిపించాడు. కానీ, రాముడు కాని (అంటే వాల్మీకి రాముడు కాని) ఎన్నో పాత్రలనూ అంతే సుళువుగా, అంత కన్నా successfulగా పోషించాడు.

వేటూరి కూడా, అన్నమయ్య సాహిత్యం లో ఉండే లక్షణాలని నా వంటి వారికి పరిచయం చేసాడు, చదువుకున్న వారికి గుర్తుకు తెచ్చాడు. అదే శైలిలో మాత్రమె రాయకుండా, ఇంకా ఎన్నో భిన్నమైన, అందమయిన  పాటలూ, పాట అనడానికి అర్హతలేని ఎన్నో fill in the blanks చేసాడు.

రామారావు రాముడి గురించి ఏమన్నాడో మనకు తెలియదు. కానీ వేటూరి అన్నమయ్య గురించి ఏమన్నాడో మనకు తెలుసు. అదే ఈ పాట

తెలుగు పదానికి జన్మదినం, ఇది జానపదానికి జ్ఞానపథం
ఏడు స్వరాలే ఏడు కొండలై వెలసిన కలియుగ విష్ణుపదం
అన్నమయ్య జననం ఇది అన్నమయ్య జననం, ఇది అన్నమయ్య జననం ||

అరిషడ్వర్గము తెగనరికే, హరి ఖడ్గం ఇది నందకము
బ్రహ్మలోకమున బ్రహ్మాభారతి నాదాస్శీస్సులు పొందినదై
శివలొకమ్మున చిద్విలాసమున డమరు ధ్వనిలో గమకితమై
దివ్య సభలలో భవ్య నాట్యముల పూబంతుల చేమంతిగ ఎగసి
నీరద మండల నారద తుంబుర మహతీ గానపు మహిమలు తెలిసి 
సితహిమ కంధర యతిరాట్ సభలో తపః ఫలమ్ముగ తళుకుమని
తల్లి తనముకై తల్లడిల్లు ఆ లక్కమాంబ గర్భాలయమ్ములో ప్రవేశశించె ఆ నందకము - నందనానంద కారకము
అన్నమయ్య జననం ఇది అన్నమయ్య జననం, ఇది అన్నమయ్య జననం ||

పద్మాసనుడే ఉసురు పోయగా, పద్మావతియే పురుడు పోయగా,
విష్ణు తేజమై, నాదబీజమై, ఆంధ్ర సాహితీ అమరకోశమై
అవతరించెను అన్నమయా అసతోమా సద్గమయా
అవతరించెను అన్నమయా అసతోమా సద్గమయా ||

పాపడుగా నట్టింట పారుతూ భాగవతము చేపట్టెనయా
హరి నామమ్మును ఆలకించక అర ముద్దలనే ముట్టడయా
తెలుగు భారతికి వెలుగు హారతౌ ఎదలయ లో పదకవితలు కలయ
తాళ్ళపాక లో ఎదిగే అన్నమయ తమసోమా జ్యోతిర్గమయా ||

అన్నమయ్య సాహిత్యాన్ని వెలికి తీసుకు రావటం లో ప్రముఖ పాత్ర వహించిన వేటూరి ప్రభాకర శాస్త్రి గారి తమ్ముడు కొడుకు అవటం వల్ల సుందరరామ్మూర్తి ఈ పాట ఇంత  గొప్పగా రాసాడా? అయ్యుండచ్చు. కానీ ఈ పాటని అన్నమయ్య scholar తమ్ముడి కొడుకుగా రాయలేదేమో అనిపిస్తుంది. తన పాటకులానికి తొలి గురువయిన వాడిపై తనది గొప్ప లేక చెప్పుకోతగ్గ  creativity అనే అహంభావాన్ని విడిచిపెట్టి, కేవలం, ఒక భక్తుడిగా , భక్తుడి భక్తుడి గా, ఒక పరిశీలకుడిగా అన్నమయ్య పాటలో , పలుకుబడిలో, భక్తిలో, భావనలో ఉన్న మాధుర్యాలకి కారణాలు వెతుకుతున్న ఒక సాహిత్య ఉపాసకుడిగా ఈ పాట రాశాడు వేటూరి.

అన్నమయ్య పాటలో ప్రతిభకీ వ్యుత్పత్తికీ ఉన్న అన్యోన్యత ఎలా వచ్చింది? లయ, గమకం ఎలా చేరింది? అతి లావణ్యమాయమైన కులుకూ, నిరంతరమూ హరి గానమే చేసే అనురక్తి, నాదశక్తి ఎలా సమకూరాయి? తపోవేదనా, ఆ వేదన లోంచి వచ్చే మంత్రం లాంటి మాట ఎలా వచ్చి కలిసాయి?

అన్నమయ్య విష్ణు మూర్తి ఖడ్గం అయిన "నందకం" అంటారు శ్రీవైష్ణవ సంప్రదాయము వారు. బహుశా ఆ ఖడ్గం భూమిపై అవతరించడానికి వస్తున్నప్పుడు సత్యలోకం గుండా వచ్చిందేమో, అందుకే సత్యలోకం లో ఉన్న బ్రహ్మాసరస్వతుల అనోన్యత ఆ ఖడ్గంలో ఒదిగిపోయింది. శివుడు అద్భుతంగా తాండవం ఆడుతుండగా అటుగా వస్తూ ఆ తాండవం లోని గమకం గ్రహించింది. ఇంద్ర సభలో నాట్య మాడుతున్న అప్సరసల కులుకులూ ఓడిసిపట్టిందేమో. హరిని  పొగడడానికే అవతరించిన నారదుల వారి మార్గాన పోతూ ఆ నారదుని హరి భక్తి, నాద స్ఫూర్తి గ్రహించిందేమో, హిమాలయ సిద్ధ భూములలో పరమాత్మ సందర్శనానికి పరితపించిన ఋషుల మనోభావాలు  అనుభూతి చెందింది. అయినా అది సహజంగా హరి ఖడ్గం. కామo , క్రోధo , లోభo  మోహo , మదo  మాత్సర్యం అనే లోపలి శత్రువులని తెగనరకటం దాని పని. అందుకే ఇన్ని అందాలను తనలో, తన కవిత్వంలో ఇముడ్చుకున్న మహానుభావునిగా జన్మనొందడానికి లక్కమాంబలోకి ప్రవేశించింది. ఆమె పుణ్య వనిత. అందుకే  ఆమెది గర్భాశయము కాదు గర్భాలయము!

అన్నమయ్య పుడుతుంటే ఎవరు పురుడు పోశారో? సాక్షాత్తు పద్మావతి దేవి, తనపై వయారంగా, చనువుగా శృంగార కీర్తనలు రాసే వాడిని ఈ లోకంలోకి తీసుకువచ్చిందేమో.

అది ఖడ్గం కాదు, విష్ణు తేజమే. ఒక్క సంకీర్తనే చాలు అనే రీతిలో వెలసిన 32 వేల సంకీర్తనల మహా కల్పతరువుకి నాదబీజం. (సంస్కృత భాషకి lexicon) అమరకోశం లాగా అన్ని పదాలనీ, అన్ని విషయాలనీ స్పృశిoచేది, ఆంద్ర భాషకు అమరత్వాన్ని కలిగించినది.

అన్నప్రాసన నాడు డబ్బులూ, పుస్తకం, కత్తి,  వంటివి పెట్టి ముచ్చట చేస్తే ఈ అన్నమయ్య ఏమి చేపట్టాడో? యితడు ప్రహ్లాదుడంతటి భక్తుడు!!! భాగవతం చేపట్టి ఉంటాడు. ధర్మాన్నీ, జ్ఞానాన్ని అతి రమ్యంగా , రుచిగా చెప్పిన భాగవతం నా కీర్తనలకి మార్గదర్శకము అని అప్పుడే చెప్పాడా? ఈతడు తెలుగు సరస్వతికి ఆరిపోని హారతి. అతని గుండెసడిలో కూడా పదకవిత వెల్లువయ్యేలా అన్నమయ్య తాళ్ళపాక వారి భాగ్యమై, కాదు కాదు ఈ తెలుగు జాతినే అంధకారంలోంచి కాంతి లోకి, అజ్ఞానం లోంచి జ్ఞానం వైపుకి  నడిపించే మార్గమై వెలిసాడు.

అన్నమయ్య గురించి పాట అనగానే   ఇన్ని అనుభూతులు కదిలి రాసిన ఒక scribe లాగా, సమీక్షకుడి లాగా రాసిన వాడు వేటూరి. 

ఇంతటి గొప్ప పాట రాయగలిగే అవకాశం, superhit commercial director సినిమా లో రావటం ఒక విచిత్రం!

వేటూరి తెలుగు పాటని భ్రష్టుపట్టించాడనే  వారికి ఒక  ప్రశ్న. 1976 లో commercial పాట రాయను అని వేటూరి అనుంటే, 1996 లో ఈ పాట రాయగలిగే అవకాశం అతనికి

వచ్చేదా?

వేటూరి జన్మదినం సందర్భంగా   ఆయనలోని సాహిత్యారాధకునికి  ఇది నా నివాళి !!!

Column:

Column రాయాలా వద్దా? కాలం రాయడానికి నేను గొల్లపూడి మారుతీ రావునో, శ్రీ రమణనో, పురాణం సీతనో కాదు. (నాకు తెలిసిన కాలమిస్ట్ లు వీరే). పొతే కాలం రాయాలంటే న్యూసు రోజు చదవాలి, దాన్ని విశ్లేషించే అనుభవమో, పరిణితో, education ఓ ఉండాలి. మనకి అవన్నీ లేవు. కాని "ఇత్యేషా మనీషా మమ" అనేది ప్రతి వారికీ ఉంటుంది. పైగా నాకు "Rem acu tetigisti" *  అని ఒక కాలం రాయాలని నాకు 2007 లోనే అనిపించింది. కాబట్టి ఇన్ని రోజులకి ఇది మొదలుపెడుతున్నా. దీనికి కాలం కి పోలికలు రెండు 1.Periodicity 2.Written by the same author. అంతే. ఇక పొతే నాకు ఏ విషయం గురించి ప్రస్తావించాలి అనిపిస్తే దాని గురించి ప్రస్తావిస్తాను.

ఇవాళ్టి విషయం:

O.Henry రాసిన The Skylight room

O.Henry గా పేరు పొందిన William Sydney Porter గొప్ప కథకుడిగా పేరు తెచ్చుకున్న American. కథలో చలాకీతనం, హాస్యం, చివరన "twist", ఈతని కథల్లో పట్టుకోదగ్గ, చెప్పుకోదగ్గ విశేషాలలో ముఖ్యమైనవి.

డాక్టరో, డెంటిస్ట్ ఓ ఉండతగిన, మొదటి అంతస్తునీ, 8 డాలర్లు అద్దె ఉన్న రెండో అంతస్తునీ, చూసి నా బడ్జెట్ ఇంతకన్నా (చాలా) తక్కువ అనే వారిని చులకన గా చూసే Mrs. Parker, 3వ అంతస్తు లో ఉన్న(అద్దె సరిగ్గా కట్టని) నాటక రచయితని బెదరగొట్టడానికి అదీ చూబించి, అదీ తీసుకోలేను అంటే, "Clara" అని పనమ్మాయిని అరిచి (పిలిచి) 4వ అంతస్తులోని Skylight room చూబించమని చెబుతుంది. చుట్టూ store rooms ఉన్న చిన్న కొట్టం లాంటి గదిలో, ఆకాశాన్ని చూపే ఒకే ఒక కిటికీ. O.Henry మాటల్లో Through the glass of the little skylight you see a square of blue infinity.

ఇలాగే ఆ రూముని అద్దెకు తీసుకున్న Miss Leeson, the funniest and jolliest ever అని ఆ ఇంట్లో ఉండే అందరి మగవాళ్ళ చేతా పొగడబడిన Miss Leeson ఆఫీసులకి వెళ్లి, చేతి రాత లో ఉన్న నోట్స్ తీసుకువచ్చి, వాటిని టైపు చేసి పెట్టే freelance typist.ఎన్నో ఊహలు, ఆశలు నింపుకున్న ఆమెకు skylight లోంచి రోజు కనబడే నక్షత్రమే తోడు. మిత్రుడు. దానికి Billy Jackson అని పేరు పెట్టుకుని, ఒక ఆప్తుడ్ని పిలుచుకున్నట్టు ఆప్యాయంగా పిలుచుకుంటుంది, ఆ నక్షత్రం ఏ constellation లోది , దాని పేరేమిటి అనేవి తెలియకపోయినా.

ఇదిలా ఉండగా, కొన్ని రోజులుగా పనిలేక తద్వారా ఆహారం లేక పక్క మీద వాలిపోయిన Miss Leeson, Billy Jackson ని చూసి ఒక flying kiss ఇచ్చి, నాకు ఎన్నో లక్షల మైళ్ళ దూరంలో ఉన్నా, నాకు ఎప్పుడూ కనబడుతూ నాకు వెలుగుని పంచావు.Bye Billy Jackson అంటూ కుప్ప కూలిపోయింది.

మర్నాడు, పది గంటలయినా తలుపు తీయలేదని కంగారుపడిన Clara, చాలా రకాలుగా Miss Leeson ని revive చెయ్యటానికి ప్రయత్నించి, చివరికి ambulance ని పిలిచింది. డాక్టర్ హడావిడి గా పరిగెత్తుకొచ్చి, Miss Leeson ని ఎత్తుకుని గబగబా తీసుకెళ్ళాడు.

తరువాత ఏమయ్యింది? మర్నాడు పేపర్లో  starvation వల్ల సొమ్మసిల్లిన అమ్మాయి కోలుకుంటుంది అని ambulance physician ""Dr. William Jackson"" తెలిపారు అనే వార్త వచ్చింది.

@@@@@

ఆశ అనేది ఎంత చిన్నదైనా, ఎంత సిల్లీ గా కనిపించినా, లాజిక్ కి ఎంత మాత్రమూ అందనిదైనా , ఆ ఆశ చాలా ఆశ్చర్యంగా, ఆత్మీయం గా, మనిషిని రక్షిస్తుంది - మనం ఊహించలేనంత miraculous గా. ఇదీ ఈ కథకు premise. ఇంచుమించుగా ఇదే మూల సూత్రం తీసుకుని O.Henry రాసిన ఇంకో కథ The Last Leaf.

The Skylight room

The Last Leaf